Wprowadzenie⁚ Kształtowanie Ogrodów ー Podstawy Projektowania

Kształtowanie ogrodu to proces planowania i tworzenia przestrzeni ogrodowej, uwzględniający zarówno estetykę, jak i funkcjonalność. Obejmuje ono wybór roślin, materiałów, elementów architektonicznych oraz aranżację poszczególnych stref.

Kształt ogrodu ma kluczowy wpływ na jego estetykę i funkcjonalność. Odpowiednio dobrane kształty i linie mogą podkreślić piękno roślin, stworzyć harmonijną kompozycję i zapewnić komfortowe warunki do wypoczynku.

W projektowaniu ogrodu stosuje się szereg pojęć, takich jak⁚ symetria, asymetria, rytm, skala, proporcje, punkt centralny, linie prowadzące, przepływ, dynamika, naturalne przejścia.

Ogrody można podzielić na dwa główne typy⁚ geometryczne i organiczne. Ogrody geometryczne charakteryzują się regularnymi kształtami, podczas gdy ogrody organiczne inspirowane są naturą.

Definicja i znaczenie kształtowania ogrodu

Kształtowanie ogrodu to proces planowania i tworzenia przestrzeni ogrodowej, który uwzględnia zarówno estetykę, jak i funkcjonalność. Obejmuje on wybór roślin, materiałów, elementów architektonicznych oraz aranżację poszczególnych stref. Kształtowanie ogrodu to sztuka tworzenia harmonijnej i spójnej całości, która będzie odpowiadać potrzebom i preferencjom właściciela.

Wpływ kształtu ogrodu na estetykę i funkcjonalność

Kształt ogrodu ma zasadniczy wpływ na jego estetykę i funkcjonalność. Odpowiednio dobrane kształty i linie mogą podkreślić piękno roślin, stworzyć harmonijną kompozycję i zapewnić komfortowe warunki do wypoczynku. Na przykład, geometryczne kształty nadają ogrodowi formalny charakter i strukturę, podczas gdy kształty organiczne tworzą bardziej naturalne i swobodne wrażenie. Dobór kształtu ogrodu powinien być zgodny z jego przeznaczeniem i stylem architektonicznym domu.

Podstawowe pojęcia i terminologia

W projektowaniu ogrodu stosuje się szereg pojęć, które są kluczowe dla zrozumienia zasad kompozycji i tworzenia harmonijnej przestrzeni. Oto niektóre z nich⁚

• Symetria⁚ odnosi się do równowagi i powtarzalności kształtów po obu stronach osi centralnej.
• Asymetria⁚ charakteryzuje się brakiem symetrii, tworząc wrażenie spontaniczności i dynamiki.
• Rytm⁚ powtarzalność elementów w przestrzeni, tworząca wrażenie ruchu i harmonii;
• Skala⁚ stosunek rozmiarów poszczególnych elementów do siebie i do całości ogrodu.
• Proporcje⁚ harmonijne relacje między wymiarami poszczególnych elementów ogrodu.
• Punkt centralny⁚ element dominujący w ogrodzie, przyciągający uwagę i skupiający kompozycję.
• Linie prowadzące⁚ linie wizualne, które prowadzą wzrok obserwatora przez ogród, tworząc wrażenie głębi i dynamiki.
• Przepływ⁚ naturalny ruch w przestrzeni ogrodu, który prowadzi obserwatora przez różne jego strefy.
• Dynamika⁚ wrażenie ruchu i energii, które tworzy się dzięki zastosowaniu odpowiednich kształtów i linii.
• Naturalne przejścia⁚ płynne przejścia między różnymi strefami ogrodu, tworzące wrażenie spójności i harmonii.

Zrozumienie tych pojęć jest kluczowe dla stworzenia harmonijnego i funkcjonalnego ogrodu.

Rodzaje kształtów ogrodów

Ogrody można podzielić na dwa główne typy, które odzwierciedlają różne inspiracje i podejścia do projektowania⁚

• Ogrody geometryczne⁚ charakteryzują się regularnymi kształtami, prostymi liniami i symetrią. Inspiracją dla tego typu ogrodów są często ogrody renesansowe i barokowe, gdzie geometryczne kompozycje odzwierciedlały porządek i harmonię.
• Ogrody organiczne⁚ inspirowane są naturą, gdzie dominują płynne linie, krzywe i nieregularne kształty. Tworzą wrażenie spontaniczności, dynamiki i naturalnego przepływu.

Wybór typu ogrodu zależy od indywidualnych preferencji, stylu życia i charakteru przestrzeni.

Kształty geometryczne w projektowaniu ogrodu

Ogrody geometryczne mają długą historię, sięgającą starożytności. Inspiracją dla nich były ogrody egipskie, greckie i rzymskie, gdzie geometryczne kompozycje odzwierciedlały porządek i harmonię.

Ogrody geometryczne charakteryzują się regularnymi kształtami, prostymi liniami i symetrią. Dominują kwadraty, prostokąty, koła i elipsy, które tworzą uporządkowaną i harmonijną kompozycję.

W ogrodach geometrycznych stosuje się różne kształty geometryczne, które nadają im charakterystyczny wygląd i strukturę.

3.Kwadraty i prostokąty

Kwadraty i prostokąty są najpopularniejszymi kształtami w ogrodach geometrycznych. Tworzą wrażenie stabilności, równowagi i porządku.

3.Koła i elipsy

Koła i elipsy dodają dynamiki i ruchu do ogrodu. Są często wykorzystywane do tworzenia klombów, fontann lub basenów.

3.Trójkąty i romby

Trójkąty i romby dodają ostrości i dynamiki do ogrodu. Są często wykorzystywane do tworzenia ścieżek, rabat lub ogrodzeń.

Projektowanie ogrodu geometrycznego wymaga zastosowania zasad kompozycji, które nadają mu harmonię i równowagę.

Ogrody geometryczne⁚ historia i inspiracje

Ogrody geometryczne mają długą i bogatą historię, sięgającą starożytności. Inspiracją dla nich były ogrody egipskie, greckie i rzymskie, gdzie geometryczne kompozycje odzwierciedlały porządek, harmonię i kontrolę nad naturą. W starożytnym Egipcie ogrody były często projektowane w formie prostokątnych dziedzińców z fontannami i basenami, otoczonymi rzędami drzew i krzewów. W starożytnej Grecji ogrody geometryczne były często związane z świątyniami i pałacami, symbolizując harmonię i równowagę. W starożytnym Rzymie ogrody geometryczne były popularne wśród bogatych obywateli, którzy wykorzystywali je do rekreacji i rozrywki.

Charakterystyczne cechy ogrodów geometrycznych

Ogrody geometryczne charakteryzują się regularnymi kształtami, wyraźnymi liniami i symetryczną kompozycją. Dominują w nich kwadraty, prostokąty, koła, elipsy i trójkąty. Elementy architektoniczne, takie jak ścieżki, fontanny, rzeźby i altany, są często rozmieszczone w regularnych odstępach, tworząc harmonijną całość. Ogrody geometryczne emanują spokojem, harmonią i kontrolą, tworząc wrażenie uporządkowanej i przemyślanej przestrzeni.

Rodzaje kształtów geometrycznych w ogrodzie

W projektowaniu ogrodów geometrycznych wykorzystuje się różnorodne kształty geometryczne, które nadają przestrzeni określony charakter i estetykę. Najpopularniejsze z nich to⁚

3.1. Kwadraty i prostokąty

Kwadraty i prostokąty to podstawowe kształty geometryczne, które często wykorzystywane są w projektowaniu ogrodów. Tworzą one poczucie równowagi, uporządkowania i spokoju. Kwadratowe i prostokątne rabaty, ścieżki i elementy architektoniczne nadają ogrodowi formalny charakter.

3.2. Koła i elipsy

Koła i elipsy wprowadzają do ogrodu element dynamiki i ruchu. Okrągłe rabaty, fontanny czy baseny stwarzają wrażenie harmonii i naturalnego przepływu. Eliptyczne kształty dodają ogrodowi elegancji i wyrafinowania.

3.3. Trójkąty i romby

Trójkąty i romby dodają ogrodowi energii i dynamiki. Mogą być wykorzystywane do stworzenia ostrych kątów, które dodają ogrodowi charakteru i wyrazu. Trójkątne rabaty lub rombowe ścieżki tworzą interesujące kompozycje geometryczne.

Zasady kompozycji geometrycznej w ogrodzie

Kompozycja geometryczna w ogrodzie opiera się na zasadach równowagi, harmonii i proporcji. Kluczowe elementy to⁚

4.1. Symetria i asymetria

Symetria w ogrodzie polega na odzwierciedleniu elementów po obu stronach osi centralnej. Tworzy wrażenie równowagi i harmonii. Asymetria z kolei polega na niejednakowym rozłożeniu elementów po obu stronach osi. Wprowadza dynamiczny charakter i dodaje żywiołowości.

4.2. Rytm i powtórzenie

Rytm w ogrodzie tworzony jest przez regularne powtarzanie elementów, np. drzew, krzewów, lub ścieżek. Tworzy wrażenie harmonii i porządku. Powtórzenie elementów może być regularne lub nieregularne, w zależności od pożądanego efektu.

4.3. Proporcje i skala

Proporcje i skala odnoszą się do wzajemnych relacji rozmiarów elementów w ogrodzie. Dobrze dobrane proporcje tworzą harmonijną kompozycję i pomagają w wyeksponowaniu najważniejszych elementów. Skala określa wielkość elementów w stosunku do całości ogrodu i do człowieka.

4.4. Punkt centralny i linie prowadzące

Punkt centralny to element dominujący w ogrodzie, który przyciąga uwagę i stanowi punkt odniesienia dla całej kompozycji. Może to być fontanna, rzeźba, drzewo lub inny element architektoniczny. Linie prowadzące to ścieżki, aleje lub inne elementy projektu, które kierują wzrok w określonym kierunku i tworzą harmonijną kompozycję.

Kształty organiczne w projektowaniu ogrodu

Ogrody organiczne czerpią inspirację z naturalnych form i wzorów. Charakteryzują się płynnymi liniami, łukami, falistymi ścieżkami i naturalnymi materiałami.

Główne cechy ogrodów organicznych to⁚ naturalność, spontaniczność, przepływ, dynamika, harmonijna integracja z otoczeniem.

W ogrodach organicznych wykorzystuje się różne kształty organiczną, takie jak⁚ krzywe, łuki, faliste linie, meandry, kształty naturalne roślin.

Kompozycja organiczna opiera się na zasadach przepływu, dynamiki, naturalnych przejść i płynnych linii.

Ogrody organiczne⁚ inspiracja naturą

Ogrody organiczne czerpią inspirację z naturalnych form i wzorów, które spotykamy w przyrodzie. Inspiracją do ich kształtowania są krzywe linii rzek, falujące kształty drzew, meandry ścieżek leśnych oraz naturalne układy roślin.

Cechy charakterystyczne ogrodów organicznych

Ogrody organiczne charakteryzują się płynnymi liniami, naturalnymi przejściami między poszczególnymi strefami, a także różnorodnością i spontanicznością w układzie roślin.

Rodzaje kształtów organicznych w ogrodzie

W ogrodach organicznych dominują kształty inspirowane naturą, takie jak⁚

• Krzywe i łuki
• Faliste linie i meandry
• Kształty naturalne, np. drzewa, skały, rzeki

3.1. Krzywe i łuki

Krzywe i łuki nadają ogrodowi lekkości, dynamiki i naturalnego charakteru. Mogą być tworzone przez ścieżki, rabaty, żywopłoty, a nawet linie brzegowe stawów i oczek wodnych.

3.2. Faliste linie i meandry

Faliste linie i meandry wprowadzają do ogrodu poczucie ruchu i dynamiki. Mogą być wykorzystywane do tworzenia ścieżek, rabatów, a nawet granic między różnymi strefami ogrodu.

3.3. Kształty naturalne

Kształty naturalne, takie jak kamienie, drewno czy rośliny, mogą być wykorzystane do stworzenia unikalnych i naturalnych form w ogrodzie.

Zasady kompozycji organicznej w ogrodzie

Kompozycja organiczna w ogrodzie opiera się na zasadach płynności, naturalności i harmonii. Kluczowe elementy to⁚

• Przepływ i dynamika⁚ linie i kształty płynnie przechodzą w siebie, tworząc wrażenie ruchu i dynamiki.
• Naturalne przejścia i płynne linie⁚ zapewniają naturalny i harmonijny wygląd ogrodu.
• Różnorodność i spontaniczność⁚ wprowadzają element nieoczekiwanego i tworzą ciekawy kontrast.

4.1. Przepływ i dynamika

Przepływ i dynamika to kluczowe elementy kompozycji organicznej w ogrodzie. Osiąga się je poprzez zastosowanie płynnych linii, łuków, falistych ścieżek i meandrów. Tworzy to wrażenie ruchu, prowadząc wzrok obserwatora przez ogród i zachęcając do odkrywania jego tajemnic.

4.2. Naturalne przejścia i płynne linie

Naturalne przejścia i płynne linie to cechy charakterystyczne ogrodów organicznych. Zamiast ostrych kątów i wyraźnych granic, ogrody te oferują miękkie przejścia między różnymi strefami. Tworzy to wrażenie harmonii i naturalności, odzwierciedlając harmonijne przejścia w przyrodzie.

4.3. Różnorodność i spontaniczność

Ogrody organiczne cechują się różnorodnością kształtów, rozmiarów i tekstur. W przeciwieństwie do ogrodów geometrycznych, gdzie panuje porządek i powtarzalność, ogrody organiczną charakteryzuje spontaniczność i naturalny nieład. Tworzy to wrażenie żywej i dynamicznej przestrzeni, pełnej niespodzianek.

Funkcjonalność i praktyczność kształtu ogrodu

Kształt ogrodu wpływa na jego funkcjonalność, determinując sposób poruszania się po nim, wykorzystanie przestrzeni i dostęp do światła. Dobrze zaprojektowany kształt ułatwia poruszanie się, zapewnia wystarczającą przestrzeń do wypoczynku i zabawy oraz umożliwia optymalne wykorzystanie światła słonecznego.

1.Przestrzeń i ruch

Kształt ogrodu wpływa na odczuwanie przestrzeni i sposób poruszania się po nim. Ogrody geometryczne z prostymi liniami i kątami mogą wydawać się bardziej formalne i uporządkowane, natomiast ogrody organiczne z krzywymi liniami i naturalnymi przejściami tworzą wrażenie luzu i swobody.

1.Wykorzystanie przestrzeni

Kształt ogrodu ma kluczowe znaczenie dla wykorzystania przestrzeni. Dobrze zaprojektowany kształt umożliwia wyodrębnienie różnych stref funkcjonalnych, np. strefy wypoczynkowej, strefy jadalnej, strefy zabaw dla dzieci.

Kształt ogrodu wpływa na rozmieszczenie światła słonecznego i jego dostępność w różnych częściach ogrodu. Odpowiednio dobrane kształty mogą zapewnić optymalne naświetlenie roślin i stworzyć przyjemne warunki do wypoczynku.

Kształt ogrodu ma również znaczenie praktyczne. Wpływa na łatwość utrzymania i pielęgnacji, wybór roślin i materiałów oraz budowę i instalację elementów architektonicznych.

2.Utrzymanie i pielęgnacja

Ogrody geometryczne z prostymi liniami i regularnymi kształtami są łatwiejsze w utrzymaniu i pielęgnacji niż ogrody organiczne z krzywymi liniami i naturalnymi przejściami.

2.Wybór roślin i materiałów

Kształt ogrodu wpływa na wybór roślin i materiałów. Ogrody geometryczne dobrze wyglądają z roślinami o regularnym kształcie i jednolitym ulistnieniu, natomiast ogrody organiczne lepiej wyglądają z roślinami o naturalnym kształcie i różnorodnym ulistnieniu.

Kształt ogrodu wpływa na budowę i instalację elementów architektonicznych, takich jak ścieżki, murki, fontanny i altany. Ogrody geometryczne wymagają precyzyjnej budowy i instalacji, natomiast ogrody organiczne pozwalają na większą swobodę i spontaniczność.

Wpływ kształtu ogrodu na funkcjonalność

Kształt ogrodu odgrywa kluczową rolę w jego funkcjonalności, wpływając na sposób poruszania się po nim, wykorzystanie przestrzeni oraz dostęp do światła słonecznego. Dobrze zaprojektowany kształt ogrodu ułatwia poruszanie się, zapewnia wystarczającą przestrzeń do wypoczynku i zabawy, a także umożliwia optymalne wykorzystanie światła słonecznego, co jest istotne dla wzrostu roślin i komfortu użytkowania.

1.1. Przestrzeń i ruch

Kształt ogrodu wpływa na odczuwanie przestrzeni i sposób poruszania się po nim. Ogrody geometryczne, z wyraźnymi liniami i kątami, mogą tworzyć wrażenie uporządkowania i kontroli, ale jednocześnie mogą ograniczać swobodę ruchu. Ogrody organiczne, z płynnymi liniami i krętymi ścieżkami, sprzyjają swobodnemu poruszaniu się i odkrywaniu, tworząc wrażenie naturalności i spontaniczności.

1.2. Wykorzystanie przestrzeni

Kształt ogrodu wpływa na sposób wykorzystania dostępnej przestrzeni. Ogrody geometryczne, z wyraźnymi podziałami na strefy, umożliwiają racjonalne zagospodarowanie terenu i stworzenie funkcjonalnych obszarów, np. do odpoczynku, rekreacji czy uprawy roślin. Ogrody organiczne, z płynnymi przejściami między strefami, sprzyjają bardziej swobodnemu wykorzystaniu przestrzeni, tworząc wrażenie spójności i harmonii.

1.3. Dostęp do światła i słońca

Kształt ogrodu wpływa na rozkład światła słonecznego w ciągu dnia. Ogrody geometryczne, z wyraźnymi liniami i kątami, mogą prowadzić do nierównomiernego rozkładu światła, tworząc obszary zacienione i nasłonecznione. Ogrody organiczne, z płynnymi liniami i krętymi ścieżkami, sprzyjają bardziej równomiernemu rozkładowi światła, umożliwiając wykorzystanie różnych odcieni światła w ciągu dnia.

Praktyczne aspekty kształtowania ogrodu

Kształt ogrodu ma bezpośredni wpływ na jego praktyczne aspekty, takie jak łatwość utrzymania, wybór roślin i materiałów, a także budowa i instalacja.

2.1. Utrzymanie i pielęgnacja

Kształt ogrodu wpływa na łatwość jego pielęgnacji. Ogrody geometryczne z prostymi liniami i regularnymi kształtami są łatwiejsze w utrzymaniu, ponieważ łatwiej jest kosić trawnik, przycinać krzewy i usuwać chwasty. Ogrody organiczne z bardziej skomplikowanymi kształtami mogą wymagać więcej czasu i wysiłku, aby utrzymać je w idealnym stanie.

2.2. Wybór roślin i materiałów

Kształt ogrodu wpływa na wybór roślin i materiałów. Ogrody geometryczne zazwyczaj wymagają roślin o regularnym pokroju i jednolitym wyglądzie. Ogrody organiczne natomiast dają większą swobodę w wyborze roślin, pozwalając na stworzenie bardziej naturalnych i spontanicznych kompozycji.

2.3. Budowa i instalacja

Budowa i instalacja elementów ogrodu, takich jak ścieżki, murki, altany czy fontanny, powinny być zgodne z wybranym kształtem ogrodu. W przypadku ogrodów geometrycznych ważna jest precyzja wykonania, natomiast w ogrodach organicznych dopuszczalne są bardziej naturalne i swobodne formy.

Kreatywne pomysły na kształtowanie ogrodu

Rośliny odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu ogrodu. Można je wykorzystywać do tworzenia geometrycznych wzorów, naturalnych granic lub płynnych przejść między strefami.

Elementy architektoniczne, takie jak altany, murki, fontanny czy rzeźby, mogą być wykorzystywane do podkreślania kształtu ogrodu i tworzenia punktów centralnych.

Oświetlenie może podkreślić kształty ogrodu i stworzyć intrygujący nastrój po zapadnięciu zmroku.

Woda dodaje ogrodowi charakteru i może być wykorzystywana do tworzenia różnych kształtów, np. stawów, fontann czy strumieni.

Kształty w połączeniu z roślinnością

Roślinność stanowi nieodłączny element kształtowania ogrodu. Możliwości wykorzystania roślin do tworzenia geometrycznych wzorów są nieograniczone. Na przykład, można sadzić krzewy w kształcie kwadratu, prostokąta lub koła, aby stworzyć formalne ogrodzenie lub podkreślić ścieżkę. Krzewy o różnych kształtach i rozmiarach mogą być wykorzystywane do tworzenia naturalnych granic między strefami ogrodowymi.

Kształty w połączeniu z elementami architektonicznymi

Elementy architektoniczne, takie jak altany, pergole, fontanny, ławki czy ogrodzenia, mogą być wykorzystywane do tworzenia geometrycznych lub organiczych kształtów w ogrodzie. Na przykład, altana o kwadratowym kształcie może stanowić punkt centralny ogrodu geometrycznego, podczas gdy pergola o krzywej formie może dodawać elegancji ogrodowi organicznemu.

Kształty w połączeniu z oświetleniem

Oświetlenie odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu ogrodu po zapadnięciu zmroku. Lampy umieszczone wzdłuż ścieżek tworzą geometryczne linie, podkreślając przepływ przestrzeni. Światło kierunkowe może wyeksponować rośliny o ciekawym kształcie lub podświetlić elementy architektoniczne, tworząc efekty optyczne i dodając ogrodowi charakteru.

Kształty w połączeniu z wodą

Woda w ogrodzie to nie tylko element ozdobny, ale także ważny czynnik kształtujący przestrzeń. Oczka wodne, fontanny i strumienie można projektować w różnych kształtach, dodając ogrodowi dynamiki i harmonii. Krzywe linie strumienia można połączyć z geometrycznymi kształtami rabat, tworząc ciekawe kontrasty i efekty optyczne.

Kształtowanie ogrodu to proces twórczy, który wymaga dokładnego planowania i uwzględnienia wielu czynników, takich jak funkcjonalność, estetyka i utrzymanie.

W projektowaniu ogrodów inspiracje czerpie się z różnych źródeł, od klasycznych ogrodów geometrycznych po nowoczesne trendy w architekkturze krajobrazu.

Różne kształty ogrodów mają swoje zalety i wady, a wybór najlepszego rozwiązania zależy od indywidualnych preferencji i wymagań.

Kształtowanie ogrodu jest kluczem do stworzenia harmonijnej i funkcjonalnej przestrzeni, która będzie miejscem wypoczynku i relaksu przez wiele lat.

Ważne aspekty kształtowania ogrodu

Kształtowanie ogrodu to proces twórczy, który wymaga dokładnego planowania i uwzględnienia wielu czynników, takich jak funkcjonalność, estetyka i utrzymanie. Kluczowe aspekty obejmują⁚

• Określenie celów i funkcji ogrodu
• Analiza warunków terenowych i klimatycznych
• Wybór odpowiednich roślin i materiałów
• Zastosowanie zasad kompozycji i harmonii
• Uwzględnienie aspektów praktycznych, takich jak dostępność światła i wody

Inspiracje i trendy

Współczesne trendy w kształtowaniu ogrodów czerpią inspirację z różnych źródeł, od klasycznych stylów po nowoczesne rozwiązania. Popularne trendy obejmują⁚

• Ogrody minimalistyczne i geometryczne
• Ogrody naturalne i ekologiczne
• Ogrody wertykalne i zielone ściany
• Ogrody sensoryczne i terapeutyczne
• Ogrody edukacyjne i do uprawy żywności

Zalety i wady różnych kształtów

Wybór odpowiedniego kształtu ogrodu zależy od indywidualnych preferencji, wielkości działki, funkcji, jaką ma pełnić ogród, oraz od ogólnego stylu architektonicznego domu.

• Ogrody geometryczne⁚ zalety⁚ łatwe w projektowaniu i pielęgnacji, stwarzają wrażenie porządku i harmonii; wady⁚ mogą być odczuwalne jako sztywne i formalne.
• Ogrody organiczne⁚ zalety⁚ naturalne, relaksujące i dynamiczne; wady⁚ trudniejsze w projektowaniu i pielęgnacji, mogą wymagać większej ilości pracy.

Podsumowanie⁚ Kształtowanie ogrodu ⸺ klucz do harmonii i funkcjonalności

Podsumowanie kluczowych informacji

Kształtowanie ogrodu to proces twórczy, który wymaga starannego planowania i uwzględnienia wielu czynników. Odpowiednio dobrane kształty i linie mogą stworzyć harmonijną przestrzeń, podkreślić piękno roślin i zapewnić komfort wypoczynku.

Pamiętajmy, że wybór kształtu ogrodu jest kwestią indywidualnych preferencji i powinien być dostosowany do specyfiki działki i funkcji, jaką ma pełnić ogród.